Sezona büyük umutlarla hazırlanan
turizm sektörü, vaka sayılarındaki artış ve kısa çalışma ödeneğinin sona
erdirilmesiyle, beklentilerini yaz ortasına öteledi.
İstihdam destekleri hayati önemde
Turizm sektöründe toparlanma umudu ve bu yıla ilişkin iyimser senaryolar bir
haftada tersine döndü. Pandemi nedeniyle büyük çoğunluğu kapalı kalan ve
2020'yi kayıp yıl olarak geride bırakan oteller, bu yıl tam kapasite açılışa
hazırlanıyordu. Ancak, pandemide ortaya çıkan yeni dalga, hem iç hem de dış
turizmde yeşeren umutları törpüledi. Kaynak pazarlardan rezervasyonlarda
yavaşlama yaşayan tesislerin birçoğu, açılışlarını nisan ayından haziran - temmuz
dönemine erteledi. 2020'nin geride enkaz bıraktığına işaret eden konaklama
sektörünün temsilcileri, istihdamın korunmasına yönelik önemli bir destek olan
kısa çalışma ödeneğinin kaldırılmasının işletmeleri zorlayacağını ve ilave borç
batağına sürükleyeceğini söylüyor. İşletmeciler, turizmin acil ve öncelikli
sektör olarak belirlenmesini ve kısa çalışma ödeneğinin 2 ay daha uzatılmasını
talep ediyor.
İstihdam destekleri hayati
önemde
Müberra Eresin/TÜROB:
Turizm sektörünün içeride ve dışarıda bu kadar negatif göründüğü bir dönemde
desteklerin devamı hayati önem taşıyor. Kısa çalışma ödeneğinin sürmesi turizm
için hayati bir ihtiyaçtır.
Bülent Bülbüloğlu/GETOB:
Turizmde maliyetlerin yüzde 40’ı personel gideri. Olumlu tablo bir ayda terse
döndü. Aşılamanın geç olması ve kaynak pazarlarımızda da yaşanan gelişmelerle
gördük ki öngörülerimiz tutmadı.
Mehmet İşler/ETİK: Mart
sonunda senaryolar değişti. Vakalar azalmış, yasaklar kalkmış gibi kısa çalışma
ödeneği son buldu. Mart sonunda rezervasyon akışı da geriye döndü. Önümüzü
göremiyoruz.
Deniz Emin Tüfekçi/Seventur:
Vaka sayısında Avrupa'da birinci, dünyada ikinci sıradayız. Turizmcileri cami
avlusuna bırakma tercihi işletmecilerine reva görülmemeli.
Destek kalktı, oteller açılışı
erteledi
Evdeki hesabı çarşıya uyduramayan
turizm sektörü diken üstünde. Yeni sezona umutla hazırlanan turizmci hem
olağanüstü biçimde artan vaka sayıları hem de kısa çalışma ödeneğinin
bitmesiyle gol yedi. Turizmde senaryolar, yaşanan gelişmelerle, 1 ayda değişti.
Bu yıl, geçen yılın aksine tam kapasite açılmaya hazırlanan oteller, nisan
ayında hüsrana uğradı. Vaka artışı ve kaynak pazarlardaki yeni gelişmelerle
rezervasyonlarda durağanlık yaşayan tesislerin birçoğu açılışlarını nisandan,
haziran-temmuz dönemine erteledi.
Arkalarında 2020 gibi bir enkaz
sezonun olduğunu da vurgulayan sektör, kısa çalışma ödeneğinin sonlanmasıyla
işletmelerin borç batağına sürükleneceğini savunuyor. Sektör temsilcileri,
turizmin acil ve öncelikli sektör olarak belirlenmesini ve kısa çalışma
ödeneğini 2 ay daha uzatılmasını talep ediyor. İŞKUR'a göre şubatta 1 milyon 296
bin kişi kısa çalışma ödeneği aldı. KÇÖ'den en çok yararlanan sektör turizmde
1,2 milyon çalışan var.
ETİK: Evdeki hesap çarşıya
uymadı
Turizm sektörünün diken üstünde
olduğunu kaydeden Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Başkanı Mehmet İşler,
en büyük gündem maddelerinden birinin kısa çalışma ödeneği olduğunu ifade etti.
Marta umutla girdiklerini belirten İşler, ay sonunda senaryoların değiştiğini
belirtti. İşler, şöyle konuştu: "Martta restoranların açılmasıyla ve
kısıtlamaların kaldırılmasıyla vaka sayılarında artış yaşandı. Restoranlara
muafiyetler ve destekler geldi. Ancak turizme destek yok. Sezona başlayacağımız
Ramazan'da da kısıtlamalar, yasaklar geldi. Yasaklar kalkmış gibi kısa çalışma
ödeneği son buldu. Yanlış planlamalarla vaka sayısı 50 binlere tırmandı ve
dünyada en çok vaka görülen ülkelerde ilk sıralara Türkiye yerleşti. Bu
turizmdeki pozitif tabloyu da tersine döndürdü. Mart sonunda rezervasyon akışı
da geriledi. Önümüzü görememeye başladık. Nisan-mayısta açmayı planlıyorduk.
Evdeki hesap çarşıya uymadı. Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilim, Avrupa
ülkelerinin seyahat izinlerinde renk uygulamalarına geçecek olması, Türkiye
aşılamada da ağır gidiyor olması iyi giden rezervasyonları yavaşlattı hatta
durdurdu. Açılışlar da haziran-temmuza kaydırıldı." Sektörün kalifiye
elemanını kaybetmemesi için 2 ay daha kısa çalışma ödeneği desteğine ihtiyacı
olduğunun altını çizen İşler, "En önemli risk açılışların olacağı,
turizmin hazır olacağı haziran ve temmuz aylarına kadar çalışanlarımızı
elimizde tutamamamız. Sektörün elinde olmayan durumlar oluştu. İyi giden tablo
kötüye döndü. Turizm sektörünün acil ve öncelikli sektör olarak belirlenmesini
ve nisan ve mayıs aylarında da destek talep ediyoruz" dedi.
TÜROB: Kısa çalışma hayati
önem taşıyor
Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB)
Başkanı Müberra Eresin, "İçeride ve dışarıda turizm sektörü rakamları bu
kadar negatif görünürken turizme sağlanacak desteklerin devamı hayati önem
taşıyor. Sektöre verilen desteklerin yılsonuna kadar devam etmesi bu yıl için
sektöre en büyük katkı olacak. İşten çıkarma yasağı ve nakdi ücret desteği
uzatıldı. Ancak maalesef KÇÖ uzatılmadı. Kısa çalışma ödeneği sayesinde
salgının sektör istihdamı üzerindeki olumsuz etkisi minimumda kalmıştı. Bu
uygulama turizm sektörü için ülkelerin sınırlarının açılmasına kadar sektörel
olarak devam ettirilebilir, sonrasında 2-3 aylık dönemler halinde uzatılarak
turizm hareketlerinin ve ülke ve şehir girişlerinin takibiyle bölgesel olarak
devam ettirilebilir. Her 2-3 aylık dönemin sonunda ülke ve şehir girişlerinde
rakamlar normale dönmüşse yeni bir uzatmaya gerek kalmaz. Nakit problemi
yaşayan ve boş kalan işletmeler çalışanlarını ücretsiz izine göndermek zorunda
kalacak. Sektörümüzün yetişmiş insan kaynağını koruyabilmek. Yetişmiş ve
kalifiye insan kaynağımızın avuçlarımızdan kayıp gitmesini istemiyoruz."
GETOB: 2020'nin de yükü
omzumuzda
Pandemide sektörün aldığı en büyük desteğin
kısa çalışma ödeneği olduğunu vurgulayan Güney Ege Turistik Otelciler ve
İşletmeciler Birliği (GETOB) Başkanı Bülent Bülbüloğlu ise "Turizmde
maliyetlerin yüzde 40'ı personel giderleri. En değerli varlığımız
çalışanlarımız. Sektörde her şey yoluna girmiş değil. Olumlu tablo bir ayda
terse döndü. Kaynak pazarlarımızda yaşanan gelişmelerle gördük ki öngörülerimiz
tutmadı. Nisanda başlar demiştik mayısa kaydı belki o da kayacak. Nisan ve
Haziran arası sıkıntılı günler devam edecek gibi görünüyor. Çalışanlarımızı
ücretsiz izne yollayarak haziran-temmuza varmamız zor. Bu sefer özellikle
2020'nin de yükü omzumuzda. Borçlanmıştık, daha da borçlanırsak sektör batacak
duruma gelir. KÇÖ'nün uzatılmasını talep ediyoruz" dedi.
TÜRSAB: Cami avlusuna terk
etmeyin
TÜRSAB Divan Başkanı ve Seventur
Sahibi Deniz Emin Tüfekçi ise bakanın konudan haberdar olduğunu, sıkıntının
asıl cumhurbaşkanına iletilmesi gerektiğini belirterek, "Hangi koşullarda
KÇÖ müjdesinin verildiğini cumhurbaşkanımız kamuoyuna açıklamıştı. KÇÖ'nün sona
erdirildiği günümüzde acaba o günün koşullarına göre herhangi bir iyileşme var
mı? Seyahat kısıtlamaları mı kalktı? Hasta sayısına baktığımızda, işler o kadar
vahim boyuta varmış ki, Avrupa'da birinci, dünya ölçeğinde ise Hindistan'ın
ardından ikinci sıradayız. Bırakın bir yıl önce başlayıp, daha hafif koşullarda
bile sürdürülen KÇÖ ödemesi, kararı ile yalnızlığa, açlığa, terkediliyor.
Hükümetin turizmcileri cami avlusuna bırakma tercihi hem insanlığa hem turizme,
hem de ülkemizin nadide turizm emekçilerine, yatırımcılarına, işletmecilerine
reva görülmemeli."
Kısa çalışma ödeneğinin
kesilmesi ve olağanüstü artan vakalar turizmde moralleri bozdu. Turizmcilerin
öngörüleri tutmadı, senaryo 1 ayda tersine döndü. Sezon açılışı ertelendi.
TURİZMCİLERİN ÖNCELİKLERİ
1. KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ
UZATILSIN
2. AŞILAMA ÇALIŞMALARI
HIZLANDIRILSIN
3. BAYRAM KISITLAMALARI
AÇIKLANSIN
Kısıtlamalar şimdi
belirlensin, oteller bayrama hazır olmak istiyor!
Turizmciler, ramazan ayındaki
kısıtlamaların bayramı da etkilemesinden koruyor. Planlamanın son dakika
yapılmamasına dikkat çeken ETİK Başkanı Mehmet İşler, "Bayrama yönelik seyahat
kısıtlamasının olmadığı şimdiden duyurulmalı. Son dakikaya kalırsa kaotik durum
olacak. Tüketici, erken rezervasyon imkanını kullanmayacak, son dakika artan
fiyatlar yüzünden planlamaktan vazgeçecek. Önünü göremeyen turizmci otelinin
açılışını daha da erteleyecek. Bayramın can suyu etkisi olmayacak. Bayram
haftasını riskli duruma düşürmemek için şimdiden açıklama şart" şeklinde
konuştu.
Çalışanlara aşılama
İstanbul'dan başladı
Turizm sektöründe iyi haberin
İstanbul'da başlayan aşılama olduğunu söyleyen ETİK Başkanı Mehmet işler,
sektör çalışanlarının aşılanmasının rekabetteki önemine değinerek, "Şimdi
yalnızca açık otellerin çalışanları aşılanıyor. Ancak sezona hazır olmak adına
bütün otel çalışanlarının aşılanması lazım. 1,2 milyon turizm çalışanının bir
an önce sezon açılmadan aşılanması gerek. Bunu da sektörel pazarlama olarak
kullanabiliriz. TGA'nın sitesine açık otellerden 110 bin başvuru oldu şimdiye
kadar, İstanbul'da çalışanların aşılanması bugün başlamış" dedi, işler,
aşılama sayısının rakip ülkelerle aynı hızda gitmediğini vurgulayarak,
"Eğer aşılama sayısı vaka sayılarıyla ters orantılı gitmezse, 2021 yılında
turizm daha büyük darbe alabilir" dedi.
Açılmayayım diyen otel yok ama
sezon kaydı
Jolly'e göre, Akdeniz'in
özellikle Kemer, Side, Belek ve Lara bölgelerindeki oteller tarih itibari ile
kapılarını açmaya başladı. Ege bölgesindeki oteller ise bu yıl Ramazan
bayramında açılmayı planlıyor. Jolly Pazarlama Direktörü Yasemin Develioğlu,
"Yaz sezonu için özellikle Temmuz dönemi ve Kurban bayramı için Ege ve
Akdeniz bölgelerine yönelik taleplerde bir yoğunluk var. Taleplerin Ağustos ve
Eylül ayları için de gelmeye başladı" dedi. Tatilsepeti.com Genel müdürü
Koray Küçükyılmaz ise şu ana kadar, otellerden kendilerine sezon içinde hizmet
vermeme gibi bir bilgi ulaşmadığını vurgulayarak, "Sezon için tüm otellere
rezervasyon alıyoruz 2020'de otellerin yaklaşık yarısı açılmıştı. Bu sezon için
ise, bütün otellerin sezon içinde açılacağını öngörüyoruz. Oteller, sezon
açılışlarını Nisan ayı içinde yapacak şekilde planlamıştı; ancak yurt dışından
misafir gelişlerinde yaşanan belirsizlikler, bazı otel açılışlarının
ertelenmesine neden oldu. Ortalamaya bakıldığında, otel açılışları mayıs içinde
gerçekleşecek" diye konuştu. Geçen yıl yalnızca 3 ay kapalı kalan Titanic
Beach Lara ve Titanic Golf Deluxe Selek in nisan itibariyle hizmete başladığın
belirten Titanic Hotels Group COO, Gökhan Özbatır, Titanic Deluxe Bodrum'un ise
1 Mayıs itibarı hizmete açılacağını bildirdi. Özbatır, "Bu yıl yaz
sezonunda otellerimizde yaklaşık ortalama % 40 oranında bir doluluk gözüküyor,
bu oran salgının şeyine göre değişebilir" dedi. 2 otelini nisanda açtığını
söyleyen Kilit Grup Yönetim Kurulu Üyesi Tolga Kilit "Bu sezon 20
otelimizin tamamını açmak için çaba göstereceğiz ve planlamamızı bu doğrultuda
yaptık.
Yabancı çalıştırma sınırlaması
devam edecek
Turizmi Teşvik Kanun teklifi
Meclis Bayındırlık ve Turizm Komisyonu'nda kabul edildi. Meclis'e sunulan kanun
yasa teklifinde "Turizm işletmesi belgeli işletmelerde, Aile, Çalışma ve
Sosyal Hizmetler Bakanlığınla verilen izinle yabancı personel
çalıştırılabilir" ifadesi eklenmişti. Söz konusu madde iktidar ve
muhalefet partilerinin ayrı ayrı verdikleri önergelerin kabul edilmesiyle kanun
teklifinden çıkarıldı. Kabul edilen başka bir önergeyle turizm işletmesi
belgesi bulunan işletmelerde, salgın hastalık durumunda bakanlık tarafından
belirlenen kurallara uyulmaması durumunun tekrarı halinle teklifte öngörülen
faaliyeti durdurma cezası yerine yeniden para cezası verilmesi yönünde değişiklik
yapıldı. Beş yıldızlı otel ve tatil köylerinin, müşterilerine transfer hizmeti
vermesine yönelik madde de tekliften çıkarıldı. Kanun teklifine göre, konaklana
tesisi bulunmayan plajlara, turizm işletme belgesi alma zorunluluğu getirildi.
Turizm koruma gelişim bölgesi ve turizm merkezlerinde bulunan konaklama
tesislerinin tür veya kullanım kararı değişikliği ile kapasite artışı
durumlarında, yatırımcılardan sosyal, teknik ve benzeri altyapıya katılım payı
istenecek. Lüks çadır tesisleri kurulmasının önü de teklifle açılıyor. Bakanlıktan
turizm işletmesi belgesi aldıktan sonra 15 günde işyeri açma ve çalışma ruhsatı
alabilecek. Boyları 39 metrenin üzerinde olan yabancı bayraklı ticari yatların
Türk karasularında faaliyet göstermelerine, geçici süreyle izin verilebilecek.
Yatlardan boylarına göre; 200 bin-400 bin TL arasında izin ücreti alınacak.